Między tekstem a kulturą. Z zagadnień przekładoznawstwa

32 Franciszek Grucza Oznacza to, że przedmiot Translationslinguistik, podobnie zresztą jak Übersetzungswissenschaft, został świadomie ograniczony tak, aby dziedzina w całości zmieściła się w ramach lingwistyki. Jäger zdaje sobie oczywiście sprawę z tego faktu. Oświadcza nawet, że w zasadzie nic nie stoi na przeszkodzie, aby ukonstytuować jakąś naukę integrującą całą problematykę translatoryczną. Dodaje on jednak: Obecnie musi pozostać kwestią otwartą, jakie dyscypliny lub części dyscyplin miałaby zawierać taka nauka stosowna, ponieważ niejasne jest, czy miałyby zostać połączone tylko dyscypliny, które bezsprzecznie muszą zostać uwzględnione, czy też wszystkie dyscypliny, które w ogóle wykazują styczności z procesami translacyjnymi lub procesami pośrednictwa językowego13. (Jäger 1975: 79) Sądzę, że trudności tego rodzaju pojawiają się tylko wtedy, gdy do pytania tego podchodzimy od strony eklektycznej. Nie ma ich natomiast w przedstawionym przeze mnie ujęciu, albowiem w tym wypadku translatoryka definiuje się w całości przedmiotem badań jako samodzielna dziedzina, która dowolnie może wchodzić w związki z innymi dziedzinami badań, np. takimi jak lingwistyka, glottodydaktyka czy literaturoznawstwo lub socjologia i psychologia. Fakt, że wchodzi ona w takie związki z konieczności, stanowi o jej interdyscyplinarności. Nie ulega przy tym wątpliwości, że translatoryka musi się oprzeć przede wszystkim na lingwistyce rozumianej w szerokim sensie, a więc obejmującej nie tylko problematykę języka, ale także komunikację językową. W tym punkcie zgadzam się całkowicie z Gertem Jägerem. Nie sądzę natomiast, aby trzeba było apriorycznie translatorykę ograniczać do lingwistyki translacyjnej. Lingwistykę translacyjną można natomiast wyróżnić jako specyficzną subdziedzinę translatoryki. Natomiast rozważanie jej w izolacji nie może doprowadzić do pozytywnych rezultatów, bo jest sprzeczne, w pewnym przynajmniej sensie, z głoszoną przez Gerta Jägera zasadą o konieczności rozważania zjawisk w powiązaniu kontekstowym. Postulat ten jest znacznie lepiej spełniony w translatoryce uwzględniającej cały układ translacyjny oraz zachodzące w nim procesy. 13 „Welche Disziplinen bzw. Teile von Disziplinen eine solche angewandte Wissenschaft umfassen würde, muß gegenwärtig offen gelassen werden, da auf alle Fälle unklar ist, ob nur die Disziplinen zusammengeführt werden, die in jedem Falle herangezogen werden müssen, oder alle Disziplinen, die überhaupt mit Translations- bzw. Sprachmittlungsprozessen zu tun haben” (Jäger 1975: 79, przeł. Joanna Dybiec-Gajer).

RkJQdWJsaXNoZXIy MTE5NDY5MQ==