Między tekstem a kulturą. Z zagadnień przekładoznawstwa

26 Franciszek Grucza swych zainteresowań także te obiekty. Nie znaczy to jednak, że tym samym jej zadania należy poszerzyć o badanie tych obiektów. Można bowiem założyć, iż obiekty te zostały zbadane przed rozpoczęciem pracy przez translatorykę lub zostaną zbadane niejako na zlecenie translatoryki przez lingwistykę i inne kompetentne dziedziny. Ale z drugiej strony nie można translatoryce zabronić prowadzenia we własnym zakresie badań nad jakimkolwiek elementem układu translacyjnego w celu uzyskania odpowiedzi na interesujące ją pytania. Czym innym jest bowiem taksonomia przedmiotów badań, a czym innym praktyka badawcza realizowana na płaszczyźnie realnych działań, procesów itp. Z rozważań powyższych wynika w każdym razie wniosek, że translatorykę należy potraktować jako dziedzinę, z tego punktu widzenia, interdyscyplinarną. Zakres jej badań przecina się z zakresami badań innych dziedzin nauki, a w szczególności z zakresem lingwistyki, nauki o tekstach, psychologii i fizjologii. Nie należy jednak jej przedmiotu badań traktować jako składanki utworzonej z części przedmiotów badawczych wymienionych dopiero dziedzin. O specyfice jej przedmiotu badawczego stanowi bowiem, jak już wspomniałem, centralna pozycja translatora oraz wynikające stąd związki łączące resztę elementów wchodzących w skład przedstawionego wyżej układu translacyjnego. Układ ten trzeba zatem potraktować jako specyficzną całość, którą żadna inna dziedzina nauki jako taką się nie zajmuje. Lingwistykę, a także inne względem niektórych elementów tego układu prymarnie kompetentne dziedziny trzeba wobec tego, z punktu widzenia translatoryki, potraktować jako dziedziny cząstkowe i wspomagające. Z rozważań dotychczasowych wynika potrzeba dokonania dalszych podziałów translatoryki. Nie wystarczy bowiem podzielenie jej na czystą i stosowaną. Skoro w skład jej przedmiotu badawczego wchodzi także język, to można i należy translatorykę podzielić, w analogii do lingwistyki, na ogólną i szczegółową. O ile jednak lingwistyka szczegółowa zajmuje się poszczególnymi językami, o tyle translatoryka szczegółowa ma za przedmiot konkretne pary języków wchodzące w skład konkretnych układów translacyjnych jako urządzenia pozwalające produkować pary tekstów stanowiących przedmiot działania translacyjnego w danym układzie translacyjnym. Oczywiście zarówno w obrębie translatoryki czystej oraz stosowanej, jak i ogólnej oraz szczegółowej można wyróżnić zarówno badania teoretyczne, jak i empiryczne, a także zarówno kwalitatywne, jak i kwantytatywne itd. Są to podziały wzajemnie się krzyżujące, ale jednocześnie na tyle w nauce powszechne, że nie ma potrzeby dokładniejszego zajmowania się nimi. Zauważyć jedynie warto, że w świetle powyższych stwierdzeń ani teoria prze-

RkJQdWJsaXNoZXIy MTE5NDY5MQ==