O obecności tłumacza 153 Streszczenie Dociekania niniejszego artykułu koncentrują się wokół poszukiwań roli tłumacza, który z perspektywy czasu pełnił już wiele ról, takich jak np. „czystej szyby”, „sprawnego interfejsu”, w zależności od perspektywy osoby opisującej. Tłumacz stanowiący swego rodzaju podmiot wnikliwej analizy teoretyków przekładu, dziś zaczyna być traktowany jako człowiek, który ma prawo do podejmowania decyzji, świadomych decyzji, a on sam jest źródłem, którego tłumaczenie można interpretować. Z uwagi na nieuchronność obecności tłumacza w przekładanym tekście, warto spojrzeć na tekst źródłowy przez pryzmat tłumacza i zanalizować jego decyzje. Podstawą teoretyczną do niniejszych rozważań jest model Langackera traktujący o wyborze środków językowych, które najlepiej wyrażą intencje użytkownika języka; teoria metafory George’a Lakoffa opisująca sposób myślenia oraz Georges’a Lüdi, którego rozważania koncentrowały sie na opisie znaków pozostawianych przez tłumacza w przekładanym tekście. Analiza tekstów zaczerpniętych z Biblii Wujka, Biblii Brytyjskiego Zagranicznego Towarzystwa Biblijnego i Biblii Tynieckiej wykazała, iż tłumacz jako podmiot stanowi źródło badań, których kierunek zmienił się w ostatnich latach. Słowa kluczowe: filtry, rola tłumacza, teoria metafory, tłumaczenia Biblii, ślady tłumacza Abstract The following text concentrates on the presence of the translator, who plays a multitude of roles in the life of translatology, e.g “transparent glass” or “efficient interface,” depending on the perspective. The translator, currently seen as an object of analysis by theorists of translation, is treated as a person entitled to make decisions, conscious decisions, and who becomes a source whose translation may be interpreted. Due to the inevitability of the translator’s presence in the translated text, it is worth looking at the source text through the translator’s eyes and analyzing his or her decisions. The theoretical background of this article is Langacker’s model pertaining to the choice of linguistic means that convey the language-user’s intentions best; Lakoff’s theory of metaphors; and George Lüdi’s theory of marks left by the translator in the translated text. The analyzed texts have been taken from the different translations of the Bible such as: the Jakub Wujek Bible, New International Version, and the Millennium Bible. The analysis proves that the translator as a subject is a source of research whose direction has changed in the recent years. Keywords: filters, the role of a translator, the theory ofmetaphor, translation(s) of the Bible, biblical translation, translator’s footprints
RkJQdWJsaXNoZXIy MTE5NDY5MQ==