Między tekstem a kulturą. Z zagadnień przekładoznawstwa

PRZEDMOWA Przedmiotem badania tej monografii jest przekład. Przekład bywa tu pojmowany bardzo wąsko – jako produkt, szeroko – jako proces, a niekiedy wręcz bardzo szeroko – jako akt interpretacyjny, graniczący niemal z aktem stwórczym. Monografia zbudowana jest z prac wielu autorów (teoretyków przekładu, praktyków przekładu, językoznawców, literaturoznawców, kulturoznawców, germanistów, polonistów, italianistów, bohemistów, japonistów, hebraistów, latynistów, anglistów, a nawet teologa), zajmujących się różnymi aspektami przekładu. Część z badaczy publikujących w tym tomie dwa razy (w latach 2014 i 2016) zebrała się we Wrocławiu, aby przedstawić innym i omówić swoje badania. Inni badacze przyjeżdżali do Wrocławia z indywidualnymi prezentacjami, a jeszcze inni byli uprzejmi przesłać swoje prace do publikacji na zaproszenie redakcji. Na tłumaczenie można mieć tak różne spojrzenia jak Vladimir Nabokov i Hans-Georg Gadamer. W przekładoznawstwie one wszystkie są równoprawne. Poglądy Nabokova w tej kwestii były dość jednoznaczne. Omawia on nawet w jednej ze swoich prac1 trzy stopnie błędów, które może popełnić tłumacz, i utożsamia je z trzema krokami do piekła. Określa także wymagania, które powinna spełnić osoba trudniąca się przekładem. Pisze m.in. o tym, że tłumacz powinien być przynajmniej w części tak samo utalentowany literacko jak autor oryginału. Z kolei Hans-Georg Gadamer jest zdania, iż żaden talent ani rozległe kompetencje językowe czy kulturowe tłumacza nie pozwolą mu powtórzyć pierwotnego stanu psychicznego autora podczas procesu pisania, stąd przekład jest jedynie subiektywnym odtwarzaniem (interpretowaniem) treści zawartej w tekście. Wersja tłumacza stanowi jego własną wizję, przefiltrowaną przez jego wrażliwość i emocje, co stawia go na straconej pozycji. Autorzy tego tomu prezentują różne stanowiska, mieszczące się na skali między Nabokovem a Gadamerem. Część Autorów to badacze już obsypani nagrodami, inni dopiero wchodzą w świat badań i na nich nagrody dopiero czekają. Część zamieszczonych tu prac pięknie ze sobą współgra, a część pokazuje zgoła odmienne punkty widzenia na zgłębiany przedmiot badań. Jesteśmy zdania, że tak właśnie powinno być, jeśli tom ma rzetelnie reprezentować pewien wycinek uprawianej nauki, bowiem nauka opiera się 1 Vladimir Nabokov (1941). „The Art of Translation. On the Sins of Translation and the Great Russian Short Story”. The New Republic, 4 sierpnia 1941. https://newrepublic.com/article /62610/the-art-translation [Dostęp: 6 marca 2018].

RkJQdWJsaXNoZXIy MTE5NDY5MQ==