Między tekstem a kulturą. Z zagadnień przekładoznawstwa

384 Tomasz P. Górski The Two Noble Kinsmen, w polskim przekładzie Dwóch szlachetnych krewnych, to tekst zamieszczony w 41. tomie Dzieł zebranych Williama Shakespeare’a i wydany przez Hachette Polska w roku 2017. Autorką tłumaczenia jest Anna Wojtyś, a pozostałe teksty pomieszczone w tym tomie przybliżyły polskiemu odbiorcy Anna Karina Kossek (Skarga zakochanej) i Anna Mrzygłodzka (Feniks i gołąb oraz Namiętny pielgrzym). Te cztery utwory uzupełniają edycję twórczości Shakespeare’a zaplanowanych przez wydawcę początkowo na 40 woluminów i obejmują teksty, których autorstwo Stratfordczyka jest dyskusyjne lub wątpliwe, bądź te, które William napisał wspólnie z innymi literatami epoki elżbietańskiej. Decyzja o takim uzupełnieniu cieszy, jednak w „Słowie od redakcji” czytamy, że jest to efekt „listów i e-mali [sic!] od […] czytelników” domagających się wydania również tekstów o skomplikowanej atrybucji. Bibliofil, ale również uważny czytelnik, zadaje sobie tutaj pytanie o zasady wydawania dzieł zebranych. Czy ex definitione nie powinny one zawierać wszystkich tj. zebranych, kompletnych utworów, włączając w to inedita i dubia? Zarysowuje się tutaj pewna niekonsekwencja zamysłu tej edycji, skądinąd bardzo potrzebnej i zasługującej na uwagę – część tekstów, które przynajmniej częściowo przypisuje się Shakespeare’owi, zamieszczono w serii na prośbę odbiorców (tom 41) już po zakończeniu edycji, inne zaś, pisane również we współpracy z innymi literatami, znalazły w niej swoje bezdyskusyjne miejsce. Chodzi na przykład o Tytusa Andronikusa (współautor George Peele), Tymona Ateńczyka (Thomas Middleton) czy też Henryka IV, cz. 1, któremu badacze przypisują nawet trzech autorów. Te problemy, co naturalne, wymagają osobnych badań, zarówno ilościowych jak i jakościowych, i zapewne również oddzielnego opracowania zamykającego to monumentalne przedsięwzięcie wydawnicze. Uwaga ta wydaje się szczególnie zasadna w przypadku Dwóch szlachetnych krewnych, gdyż autorstwo Shakespeare’a było tutaj i przez niektórych uczonych wciąż jest kwestionowane: John Fletcher mógł przecież posłużyć się nazwiskiem sławnego dramaturga, publikując ten utwór w 1634 r. (osiemnaście lat po śmierci Williama), aby ugruntować swoją pozycję w świecie literackim i teatralnym. Szczegółowe badania m.in. słownictwa i stylu pokazują, że Shakespeare jest autorem scen 1–3 aktu I, pierwszej sceny aktu II i pierwszej aktu III, wersów 34–173 sceny pierwszej aktu V oraz trzeciej i czwartej sceny tego aktu. Taką atrybucję podaje The Riverside Shakespeare, a potwierdzają ją również badania stylometryczne. Pozostałe ustępy należą do Fletchera, nie licząc sceny 4. i 5. aktu I oraz sceny 2. aktu IV, których autorstwa nie udało się określić jednoznacznie.

RkJQdWJsaXNoZXIy MTE5NDY5MQ==