Między tekstem a kulturą. Z zagadnień przekładoznawstwa

Maria Piotrowska 204 Streszczenie Po nakreśleniu kierunków rozwoju przekładoznawstwa w oparciu o bazę tematyczną kongresów EST i krótkim przedstawieniu chronologii zwrotów w badaniach przekładoznawczych, autorka prezentuje konkretny model badawczy ARTS, który jest propozycją połączenia teorii funkcjonalistycznych w przekładoznawstwie z praktyką tłumaczeniową. Celem aplikacji ARTS jest wykorzystanie teoretycznej refleksji przekładoznawczej do wprowadzania konkretnych działań tłumaczeniowych. Ilustracją zastosowania modelu jest przedstawiona w artykule analiza jednostki tłumaczeniowej the Katzenjammer Kids. Wnioski płynące z przeprowadzonych rozważań dotyczą procesu decyzyjnego tłumacza oraz wpływu uwarunkowań kulturowych na tworzenie znaczenia w tłumaczeniu. Słowa kluczowe: ARTS (PRACA), jednostka tłumaczeniowa Katzenjammer Kids, model, zwrot przekładoznawczy Abstract Having presented directions of development in Translation Studies, based on themes of subsequent European Society for Translation Studies Congresses; as well as the chronology of changes and turns in translation research, the author presents the Action Research in Translation Studies (ARTS) model, which combines functionalist theories in TS with translation practice. ARTS aims at using theoretical cogitation in TS in order to introduce specific translation activities. The application of the ARTS model is illustrated here by the analysis of the Katzenjammer Kids translation unit. The conclusions regard the translator’s decision process and the influence of cultural conditioning on the creation of meaning in translation. Keywords: ARTS, translation studies, translational entity Katzenjammer Kids, model 1. ZWROTY W PRZEKŁADOZNAWSTWIE Aby zrozumieć, jak tworzyła się dyscyplina zajmująca się studiami nad przekładem w jego wielowymiarowej, niejednoznacznej i trudnej materii; aby dostrzec, jak przekładoznawstwo, bo tak nazwijmy tę dyscyplinę, rozszerzało swoje horyzonty, należy przyjrzeć się pokrótce tzw. „zwrotom” w przekładoznawstwie, które określają ogólne kierunki rozwojowe tychże studiów i ukazują w nich główne motywy i obszary badań. Przyjmując lata 70. XX wieku za narodziny przekładoznawstwa120 i oczywiście rozumiejąc, iż dyskurs prze120 W europejskim przekładoznawstwie za podstawowy tekst przekładoznawczotwórczy uznaje się tekst Jamesa Holmesa pt. „The Name and Nature of Translation Studies”, wygłoszony po raz pierwszy w 1972 r (Holmes [1972] 1988).

RkJQdWJsaXNoZXIy MTE5NDY5MQ==