Rozdział 4. Procesy i mechanizmy zmiany … 193 stopniowo zastępowana przez inne języki” (Crystal 2000: 21). Biorąc pod uwagę różne fazy, jakie język będzie potencjalnie przechodził, można stwierdzić, że ka żdy j ę zyk j e s t dynami c znym z j awi sk i em poda tnym na wi e l o r ak i e zmi any, a w szczególności na zmiany niekorzystne. Obecnie każdy, kto ma czas i ochotę, może przyjrzeć się interaktywnym mapom języków zagrożonych. Jedną z nich opracował zespół, w którym pracuje znany badacz języków zagrożonych – Lyle Campbell125. Warto też wskazać na podręcznik języków zagrożonych, który zredagowali Kenneth Rehg oraz Lyle Campbell (2018). 4.1.2. Mechanizmy zmian Thomason (2001: 129) opisuje mechanizmy zmian językowych, które są spowodowane kontaktami językowymi. Jej zdaniem „zarówno lingwistyczne, jak i społeczne czynniki muszą być brane pod uwagę w każdym przypadku kompletnego badania zmiany powodowanej kontaktem, bez względu na to, czy kontakt zachodzi między dialektami czy odrębnymi językami”. Niemniej badaczka zaznacza, że informacje na temat społecznych czynników wpływających na badaną społeczność mowną mogą być z różnych powodów niepełne. Stąd skupia się ona głównie na lingwistycznych skutkach kontaktów zachodzących między co najmniej dwoma językami i dodaje, że „te [skutki] pewnie nie są jednymi zauważalnymi mechanizmami [zmiany]” (Thomason 2001: 129). Poniżej przedstawiono najważniejsze mechanizmy zmian językowych wyodrębnione przez Thomason. Zmi ana kodu (niekiedy nazywana też ł ączeni em kodu) występuje, kiedy użytkownicy języka podczas tej samej konwersacji wykorzystują materiał językowy pochodzący co najmniej z dwóch języków (Thomason 2001: 132). Ma to miejsce, „kiedy kontakt z innymi językami jest rutynowy i społecznie wszechobecny” (Crystal [1997] 2003: 164). Ten wymiar równoczesnej obecności kilku języków w społecznej przestrzeni komunikacyjnej mówiących może mieć też aspekt wykluczający. Na przykład w Polsce A.D. 2022 osobie starszej nie tyle jest trudno komunikować się z młodzieżą, ile często jest to wręcz niemożliwe. Dziać się tak może co najmniej z dwóch powodów. Po pierwsze, żeby doszło do aktywnej komunikacji, młodzież musi mieć wolę komunikacji i najzwyczajniej musi chcieć użyć literackiej czy też w miarę literackiej polszczyzny, żeby w sposób zrozumiały dla osoby starszej 125www.endangeredlanguages.com (data dostępu: 21 kwietnia 2022)
RkJQdWJsaXNoZXIy MTE5NDY5MQ==