146 Kreolingwistyka w zarysie kreolski”) wzbudza żywe dyskusje wśród badaczy. Wedle Mariusa Valkhoffa (1966: 38–46, cyt. za: Mühlhäusler 1986: 5) jest możliwe, że termin ten po raz pierwszy pojawił się w portugalskich koloniach w XVI wieku105. Jego forma oraz znaczenie mogą sugerować pochodzenie od portugalskiego słowa criar, znaczącego ‘pielęgnować, hodować, karmić’ (ang. to nurse, breed, nourish), ale nie można też wykluczyć domieszki z jeszcze innego, niewiadomego języka (Mühlhäusler 1986: 6). Pierwotnie słowo criolho znaczyło tyle, co „n i ewo l n i k z a t rudn i ony u Eur ope j c zyków w obejściu, biały mężczyzna lub biała kobieta, pochodzący z kolonii” (Mühlhäusler 1986: 6). Mufwene (1997: 60) stwierdza, że termin „kreol” został po raz pierwszy użyty w języku angielskim w 1604 roku na określenie Hiszpanów urodzonych w Indiach Zachodnich; w 1697 roku na określenie Anglika urodzonego w St. Christopher; w 1748 roku na określenie ludzi pochodzenia afrykańskiego urodzonych w Indiach Zachodnich, natomiast około roku 1760 na Francuza urodzonego w koloniach. Natomiast DeCamp (1971a: 15) jest zdania, że „termin »kreol« (z portugalskiego crioulo, przez hiszpański i francuski) oryginalnie znaczył białego mężczyznę pochodzenia europejskiego, który został urodzony i wychowany w kolonii tropikalnej lub na poły tropikalnej”. Z kolei Hall (1966: xiii) interpretuje termin „kreol” jako „autochtoniczny”, wywodzący się z hiszpańskiego criollo – jako określenie tubylca, dodając, że „termin ten zaczął być stosowany do każdego języka, który przeszedł podobny rozwój, wyrastając z pidżynu, aby stać się pierwszym językiem jakiejś społeczności mownej”. Francuscy leksykografowie przyporządkowali temu terminowi znaczenie równoważne „Europejczykowi urodzonemu na wyspach [w kolonii francuskiej]” (Chaudenson 2001: 4). Natomiast w koloniach termin „kreol” określał tych, którzy się tam urodzili. Powszechnie termin ten kojarzony jest z czymś egzotycznym, opartym na mieszance kultur i języków. 3.2. Warunki potrzebne dla zaistnienia kreolizacji językowej Proces powstawania języków naturalnych jest często trudny do zrekonstruowania, nawet jeśli istnieją artefakty związane z kulturą badanego języka. Niemożliwe jest także określenie – choćby w przybliżeniu – czasu powstania 105 Fragment tekstu oparty na pierwotnej publikacji w języku angielskim autorstwa Aleksandry R. Knapik (2019: 82–97); tekst został przetłumaczony na język polski oraz rozbudowany konceptualnie.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTE5NDY5MQ==