Rozdział 2. Kreolingwistyka jako subdyscyplina językoznawstwa … 109 a. poziom wzorców demograficznych; b. poziom struktury społeczno-ekonomicznej. Na poziomie badania wzorców demograficznych założyć można, że w celu zbadania rozmieszczenia i wpływu różnych dialektów należy wziąć pod uwagę „szczegółowe studium historii osadnictwa tego obszaru w okresie, w którym zakłada się, że powstał [badany] język kreolski”. Nie mniej istotny jest również „przedział czasu, w którym ukonstytuował się [badany] język kreolski” (Chaudenson 1977: 261). Na poziomie badania związanym ze strukturą społeczno-ekonomiczną warstw społecznych Chaudenson (1977: 264) wyróżnia dwa typy języków kreolskich: języki endogeniczne oraz języki egzogeniczne. My do tej typologii dodajemy języki izogeniczne, zaznaczając, że typy kreolskich języków kontaktu zależą od warunków, w jakich powstawały. 2.2.4. O pochodzeniu pidżynów Najwcześniejszym znanym i opisanym pidżynem (zob. np. Hall 1966: 4; Bakker 2008: 142), którego najprawdopodobniej najczęściej używano w średniowieczu na wschodnim krańcu Morza Śródziemnego, była lingua franca – język krzyżowców i kupców. Zachodni Europejczycy używali go w kontaktach z mieszkańcami Lewantu. Niewiele jest dokumentów o historycznie potwierdzonej wartości, wskazujących niepodważalnie na istnienie i szerokie zastosowanie tego języka kontaktu, jednak z dostępnych poświadczeń wnioskować można, że „lingua franca była zpidżynizowaną odmianą mowy romańskiej, opartą na języku riwiery między Marsylią i Genuą, skąd przybywała duża liczba statków i marynarzy, handlujących w średniowieczu z Bliskim Wschodem” (Hall 1966: 4). Z czasem termin lingua franca rozszerzył swoje znaczenie i zaczął być używany do określania dowolnego wspólnego języka, będącego środkiem komunikacji między ludźmi mówiącymi różnymi językami naturalnymi. Według Halla (1966: 4) lingua franca „służyła jako środek zapożyczania słów, zwłaszcza terminów morskich”. Kilka stuleci dalekich wypraw morskich, w tym podróży handlowych i niezliczonych pirackich eskapad oraz krucjat, dało początek wielu żargonom i pidżynom. Stąd można wnioskować, że większość odmian pidżynów ma pochodzenie morskie. Ten wpływ na atlantyckie odmiany języków używanych na Karaibach można prześledzić. Widać go w wielu elementach różnych angielskich, holenderskich i francuskich języków kreolskich oraz pidżynów (zob. szersze omówienie: Hancock 1969, 1977 lub
RkJQdWJsaXNoZXIy MTE5NDY5MQ==