Rozdział 1. Ogólna struktura zjawisk kontaktu językowego W pracy tej wychodzi się z podstawowego założenia, że j ęzyk – będący zjawiskiem symbolicznym oraz arbitralnym w swojej naturze (de Saussure [1916] 2002) – j e s t i nt egr a l nym sk ł adn i k i em ku l tur y (Rozwadowski [1913] 1921/1950), a jego złożona struktura wpływa znacząco na zmiany kultury. Co ciekawe, ta złożona struktura języka sama jest również bardzo wrażliwa nawet na niewielkie zmiany kultury. Stąd ka żda zmi ana ku l tur y moż e powodowa ć g ł ębok i e i s y s t emowe zmi any w j ę zyku , ale również zmiana w języku również może prowadzić do nadbudowujących się zmian kulturowych, chociaż – jak się wydaje – na mniejszą skalę. Można zauważyć, że życie każdej społeczności mownej jest oparte na praktykach dyskursywnych tej społeczności (zob. np. Chruszczewski 2006a), bowiem zgodnie z badaniami Bergera i Luckmanna ([1966] 1967: 53) „cała ludzka aktywność jest przedmiotem habitualizacji”. Co więcej, „ka żde j [ odpo - wi edn i o ] c z ę s t o powt a r z ane j c zynno ś c i nadawany j e s t wzó r, kt ó r y późn i e j moż e być odtwa r z any pr zy mi n ima l nym wy s i ł - ku” (Berger, Luckmann [1966] 1967: 533). Jesteśmy przekonani, że życie każdej cywilizacji, każdej kultury i każdego języka podlega właśnie takim procesom habitualizacji – dzięki nim życie to może się rozwijać, multiplikować, zmieniać i ewoluować. Niekiedy jednak potrafi też ono ulec dezintegracji i zaniknąć. W niniejszej pracy staramy się podjąć wyzwanie i odpowiedzieć przynajmniej na niektóre pytania związane z procesami i mechanizmami powstawania języków kontaktu oraz ich dezintegracją. Zdajemy sobie jednak równie dobrze sprawę z tego, że większa część stawianych tu pytań będzie musiała zostać bez wyczerpujących odpowiedzi, choć mamy nadzieję, że ktoś kiedyś w przyszłości tych odpowiedzi udzieli. Niektóre z tych zagadnień nie doczekały się jeszcze wyjaśnienia, chociażby z tego powodu, że „kontakt 3 Wszystkie wyróżnienia w tekście, także cytowanym, wynikają z zamierzeń jej autorów. W przeciwnym razie intencję autora oryginalnego zaznaczono w odsyłaczu.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTE5NDY5MQ==