Między tekstem a kulturą. Z zagadnień przekładoznawstwa

6 Franciszek Grucza dyrektora Instytutu Lingwistyki Stosowanej Uniwersytetu Warszawskiego (1972–1998). Celem tych referatów było przedstawienie moich poglądów w sprawach wymienionych w ogólnych tematach każdej z tych konferencji i zainicjowanie odnośnej dyskusji wykraczającej poza ramy tegoż Instytutu. Wersje tych referatów, do których odnoszę nazwę „oryginał” opublikowane zostały w odpowiednich tomach pokonferencyjnych. Ponieważ z reguły w pokonferencyjnych tomach publikuje się (czasem odpowiednio przetworzone) teksty referatów napisanych z okazji wymienionej konferencji (choć nie zawsze w ścisłym związku z jej tematem), dopowiem, że teleologiczna historia pracy z 1976 roku miała przebieg akurat odwrotny: to nie ona powstała z okazji wymienionej wyżej konferencji, lecz przeciwnie: konferencję tę zorganizowałem, aby upublicznić moje poglądy na translatorykę i zainicjować otwartą dyskusję na ich temat. W skrócie: w pewnym momencie moich ówczesnych odnośnych rozważań doszedłem do wniosku, iż powstałe w ich wyniku poglądy w sprawie translatoryki, w szczególności w sprawie translatoryki rozumianej jako pewna dziedzina pracy poznawczej mającej za zadanie systematyczne badanie nie tylko tego, co wyróżniano jako tłumaczenie lub translację, lecz też tego, co nazywano i nadal się nazywa kształceniem tłumaczy, są już na tyle dojrzałe, że można, a nawet należy, je upublicznić i poddać dyskusji, i że wobec tego trzeba przewodnim tematem kolejnej (ogólnopolskiej) naukowej konferencji Instytutu Lingwistyki Stosowanej uczynić zagadnienia dotyczące tej dziedziny. Zrazu zamierzałem tę konferencję w całości poświęcić tylko translatoryce. Jej przewodni temat uzupełniłem o glottodydaktykę dopiero gdy okazało się, że w naszych uniwersytetach wówczas nie było jeszcze wystarczającej liczby specjalistów zdolnych do wygłoszenia choćby tylko w jakiejś mierze naukowych referatów na temat jakkolwiek rozumianej dziedziny poznawania tłumaczenia/translacji, a tym bardziej specjalistów zdolnych do wygłoszenia referatów na temat uniwersyteckiej dziedziny mającej za zadanie naukowe zajmowanie się kształceniem tłumaczy. Zamieszczone niżej teksty obu prac nie są całkiem identyczne z ich oryginałami. Do każdego z nich wprowadziłem kilka zmian. Większość z nich dotyczy tylko ich pierwotnych warstw wyrażeniowych i nie zmienia w żaden istotny sposób ich oryginalnej treści. W zdecydowanej większości mają one charakter zwykłych pisarskich poprawek. Tylko niektóre z nich polegają na zastąpieniu (jak teraz sądzę) precyzyjniejszymi nazwami niektórych wyrażeń użytych w oryginałach – zwracam na nie uwagę w odpowiednich miejscach.

RkJQdWJsaXNoZXIy MTE5NDY5MQ==