Między tekstem a kulturą. Z zagadnień przekładoznawstwa

435 Niektóre problemy jednego tłumaczenia i dwóch polskich wydań… Streszczenie Autor tego krótkiego szkicu, stara się zwrócić uwagę na niektóre problemy tłumaczenia tekstów nieliterackich, na podstawie własnych doświadczeń z przekładem na język polski książki Umberto Eco pt. La ricerca della lingua perfetta nella cultura europea. Skupia się, przy tej okazji: na „poetyce” tytułu, seryjności ontologii przekładów nieliterackich i – sprawiającej tłumaczowi najwięcej trudności – wielojęzyczności dyskursu. Słowa kluczowe: teoria i praktyka prze- kładu, krytyka przekładu tekstów nieliterackich, edytorstwo przekładów tekstów naukowych Abstract This short outline attempts to identify some problematic issues that may occur during translation of non-literary texts. The author focuses on a title’s “poetics,” seriality of non-literary translation ontologies and multilingualism of discourse. The author’s experience that he derived from the translation of Umberto Eco’s book entitled La ricerca della lingua perfetta nella cultura europea is highly influential for this text. Keywords: theory and practice of translation, criticism of non-literary texts in translation, editing scientific translations Rozważania translatologiczne dzielą z innymi formami ludzkiej aktywności akademickiej, jak się powiada, dylemat j a j k a i k u r y. Już to działalność praktyczna ma wyprzedzać refleksję teoretyczną, już to teoria ma poprzedzać praktykę. W tej sytuacji każdy praktykujący tłumacz buduje mozolnie, strada facendo, własną poetykę przekładu, wtłaczającą się między, chce się rzec, aprioryczną poetykę normatywną a aposterioryczną poetykę opisową. Otwarte pozostaje tedy pytanie: komu i do czego potrzebna jest teoria przekładu? A przecież każdy interesujący się translacją i translatoryką wie, że potrzebna jest chociażby w celach dydaktycznych, i bardzo dobrze jest wtedy, kiedy refleksję teoretyczną „ilustruje się” bogatym materiałem zebranym podczas codziennych potyczek tłumacza z opierającym się przekładowi oryginałem. Doświadczenia, o których będzie tutaj mowa, to niewielka próbka, tego, co stało się moim udziałem w rezultacie niełatwej decyzji. Przed laty pewien Wydawca zaproponował mi dokonanie przekładu bardzo trudnej, diachronicznie i synchronicznie interdyscyplinarnej, książki Umberta Eco pt. La ricerca della lingua perfetta nella cultura europea (Eco 1993)211 niekoniecznie dlatego, że inni – znani tłumacze – mu odmówili, ale raczej dlatego, że, 211 Por. Eco (1993) (Tłumacz korzystał z wydania czwartego z listopada 1993 roku, co jest o tyle ważne, że wydanie pierwsze z września 1993 roku sam autor, w rozmowie z tłumaczem w warszawskim PEN klubie w roku 1996, określił jako „pełne błędów”).

RkJQdWJsaXNoZXIy MTE5NDY5MQ==