266 Łukasz Bogucki, Mikołaj Deckert 4. PODSUMOWANIE W teorii przekładu audiowizualnego niejednokrotnie pojawia sią termin „zło konieczne” (Bogucki 2015, Marleau 1982, Tomaszkiewicz 2006). Przyjmuje się, że tłumaczenie tekstów audiowizualnych stanowi zawsze pewną niedogodność dla odbiorcy i najlepiej byłoby obyć się bez niego. O ile prymat oryginału nad tłumaczeniem występuje z mniejszą lub większą intensywnością w każdej odmianie przekładu, o tyle w przypadku tłumaczenia audiowizualnego rzeczywiście trudno argumentować, że odbiorca wersji obcojęzycznej otrzymuje produkt pod każdym względem równoważny oryginałowi. Dubbing „sprawia wrażenie” oryginału, jednak w tym przypadku odbiorcy przekładu pozbawieni są ważnego elementu gry aktorskiej, jakim są głosy aktorów; o równoważności można mówić jedynie w przypadku dubbingu filmów animowanych. Przywoływana wielokrotnie w tym tekście wersja lektorska zagłusza oryginał i dekoncentruje widza, napisy natomiast zmuszają do zwiększonego wysiłku kognitywnego i odwracają uwagę. Do tego dochodzą ograniczenia przekładowe, techniczne i językowe. Nie ma zatem idealnej metody przekładu filmowego, a wybór jest wypadkową konwencji i norm obowiązujących na danym obszarze kulturowym, wymogów studia czy producenta, możliwości technicznych i finansowych, indywidualnych preferencji widza, rodzaju tłumaczonego materiału, czy kompetencji językowych odbiorcy. Badania recepcji mniej typowych metod przekładu audiowizualnego jak audiodeskrypcja (Chmiel i Mazur 2012) czy nadpisy operowe (Rędzioch-Korkuz 2015) wydają się wskazywać, że widownia najczęściej zadowolona jest z samego faktu istnienia takiego tłumaczenia i tolerancyjnie podchodzi do niedociągnięć. Z kolei w przypadku metod uznanych i funkcjonujących od lat, obserwujemy zwiększoną świadomość widzów, zarówno jeśli chodzi o zalety i wady poszczególnych metod, jak i możliwość wyboru pomiędzy nimi. Przedstawione powyżej badanie jest w opinii autorów przyczynkiem do ilustracji złożonej kwestii metod tłumaczenia materiałów audiowizualnych na język polski i w żadnej mierze nie wyczerpuje tematu, ale może służyć jako relatywny obraz preferencji omawianej grupy społecznej w tym zakresie. BIBLIOGRAFIA Bogucki, Łukasz (2004) A Relevance Framework for Constraints on Cinema Subtitling. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTE5NDY5MQ==